Απεβίωσε η σημαντική Ελληνίδα αρχιτέκτονας Σουζάνα Αντωνακάκη
«Το αυθεντικό δεν αναβιώνει, έχει χαθεί αμετάκλητα και δεν μεταφέρεται σε άψυχα ερζάτς κελύφη στη σύγχρονη ζωή» είχε πει η σημαντική Ελληνίδα αρχιτέκτονας Σουζάνα Αντωνακάκη, που απεβίωσε πριν από μερικές ημέρες.
Το έργο της δεν περιλαμβάνει «εύκολες», «εμπορικές» λύσεις. Μαζί με τον Δημήτρη Αντωνακάκη, σύντροφό της στη ζωή και στην αρχιτεκτονική, μετέφερε στην Ελλάδα την παγκόσμια αντίληψη για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, αλλά και στο εξωτερικό την ελληνική ματιά για το πως μπορούν να συνδυαστούν με επιτυχία στοιχεία του μοντερνισμού και της παράδοσης, όπως αναφέρει σε συλλυπητήριο μήνυμά της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Η Σουζάνα Αντωνακάκη γεννήθηκε το 1935 στην Αθήνα και σπούδασε στην Αρχιτεκτονική σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου από το 1954 έως το 1959. Υπήρξε, μαζί με το Δημήτρη Αντωνακάκη και την Ελένη Γούση-Δεσύλλα, ιδρυτικό μέλος του αρχιτεκτονικού γραφείου Atelier 66 (1965-1986), στο οποίο προστέθηκαν τα επόμενα χρόνια συνάδελφοι αρχιτέκτονες ως ισότιμοι συνεργάτες και μετονομάστηκε σε Α66 το 1987.
Τα επόμενα 20 χρόνια, μαζί με μια λίστα από κτίρια, εκδόσεις, συμμετοχές σε διαγωνισμούς, συνέβαλαν στη διαμόρφωση των σύγχρονων αρχιτεκτονικών τάσεων, έχοντας δημιουργήσει ένα χαρακτηριστικό στυλ που κατέστησε τη δουλειά του Atelier αναγνωρίσιμη. Το 1984, εκδίδεται μονογραφία τους από τις εκδόσεις Rizzoli, με την επεξεργασία του Kenneth Frampton.
Επιρροές στην αρχιτεκτονική της αποτελέσαν ο Άρης Κωνσταντινίδης και ο Ludwig Mies van der Rohe.
Μεγάλη σημασία στα έργα της έχουν οι έννοιες και τα εργαλεία του κανάβου και της πορείας-μονοπατιού.
Η Σουζάνα Αντωνακάκη έχει διατελέσει μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών – ΣΑΔΑΣ (1971-1972), πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Τεχνικού Επιμελητηρίου (1982-1984), Αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής – Academie d’ Architecture (1995), μέλος της Εθνικής Γραμματείας της UIA (1982-2002).
Μετά από πρόσκληση του καθηγητή Herman Hertzberger, υπήρξε Επισκέπτρια Καθηγήτρια και μέλος της διδακτικής ομάδας του International Design Seminar στην Αρχιτεκτονική Σχολή του TU Delft (1987) και στο Split (1988) και μέλος της Εθνικής Γραμματείας και της Κριτικής Επιτροπής του Europan 1988. Έργα και κείμενά της έχουν καταχωρηθεί στο International Archive of Women in Architecture (iawa) VP & SU Virginia.
Ο Δημήτρης και η Σουζάνα Αντωνακάκη από πολύ νωρίς συνειδητοποίησαν τη διαχρονική σημασία που έχει για την αρχιτεκτονική στη Μεσόγειο η μετάβαση από τον υπαίθριο στον στεγασμένο χώρο, αλλά και οι πολλαπλές εκφάνσεις που μπορεί να αποκτήσει μία σταδιακή εισχώρηση και αλληλεπίδραση του ιδιωτικού χώρου με τον ανοιχτό χώρο της πόλης.
Για τον Δημήτρη και τη Σουζάνα Αντωνακάκη μια σειρά ενδιάμεσων περιοχών όπως στέγαστρα, αυλές, κατώφλια, στοές και μικρά αίθρια αποτελούν μορφώματα που η αμφισημία τους επηρεάζει καθοριστικά την αρχιτεκτονική σύνθεση. Δημιουργούν σταδιακές μεταβάσεις, κατευθύνοντας το βλέμμα και το σώμα που ανακαλύπτει και κατοικεί το χώρο. Εισάγουν και συνδέουν το τοπίο με τη ζωή στο εσωτερικό των κτιρίων. Είναι πολύχρωμα στοιχεία που δένουν την αρχιτεκτονική τους με το τοπίο και τους ανθρώπους, καθώς πηγάζουν απευθείας από μία βαθιά παράδοση της Μεσογείου και την ίδια ώρα πειθαρχούν μέσα στη γεωμετρική απλότητα και την κατασκευαστική συνέπεια που διακρίνει το σύνολο των έργων τους. Κάθε μικρό ή μεγάλο στοιχείο γειώνεται στο έδαφος της Μεσογείου.
Ο Δημήτρης και η Σουζάνα Αντωνακάκη κατάφεραν να αντισταθούν στην εμπορευματοποίηση και την πολιτισμική παρακμή της αρχιτεκτονικής σε δύσκολους καιρούς. Στα έργα και τα λόγια τους αναγνωρίζουμε την αγάπη για τον άνθρωπο και τον τόπο. Η αρχιτεκτονική τους διαδρομή, συνεπής στον ορισμό που μας πρόσφερε ο Le Corbusier, υπήρξε πάντα ένα «αριστοτεχνικό, σωστό και θαυμαστό παιχνίδι των όγκων που συνταιριάζονται κάτω από το φως». Futura 2018
Ανάμεσα σε άλλα έργα που πραγματοποίησε η Σουζάνα με το Δημήτρη Αντωνακάκη, ξεχωρίζουν το Αρχαιολογικό μουσείο της Χίου (1965), το συγκρότημα κατοικιών στο Δίστομο (1965), η Πολυκατοικία στη Εμμανουήλ Μπενάκη (1973), το Πολυτεχνείο και η Φιλοσοφική Σχολή Κρήτης (1981 και 1982), η συμμετοχή του Α66 στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για του Μουσείο της Ακρόπολης το 1990, η Βιβλιοθήκη της Σχολής Καλών Τεχνών (2005).
Εδώ μπορείτε να βρείτε όλα τα κείμενα της Σουζάνας Αντωνακάκη στα “ΝΕΑ”.
Πηγές: ΑΠΕ, FUTURA [2018], Δημήτρης και Σουζάνα Αντωνακάκη, ΙΧΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ (ΠΡΩΤΟ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΕΥΧΟΣ), archisearch.gr, ΤΑ ΝΕΑ
