Guedelon: Κτίζοντας το παρελθόν
Χαρακτηρίστηκε από το BBC ως “το μεγαλύτερο αρχαιολογικό πείραμα στον κόσμο”. Μπορεί να τους πάρει λίγο παραπάνω χρόνο να ολοκληρώσουν το έργο (υπολογίζεται περίπου 25 χρόνια) αλλά ήδη έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς, αφού προσελκύει περισσότερες από 300.000 επισκέψεις το χρόνο. Το έργο αφορά στη δημιουργία του κάστρου Guedelon στη Βουργουνδία της Γαλλίας. Η μεγάλη ιδιαιτερότητά του έγκειται στο ότι αρχιτέκτονες, μηχανικοί, τεχνίτες, εθελοντές και εργάτες, χρησιμοποιούν αποκλειστικά μέσα που είχαν οι αντίστοιχοι τεχνίτες του Μεσαίωνα!
Η ομάδα ξεκίνησε το έργο το 1997 και -όπως υπολογίζουν- θα είναι έτοιμο το 2023 ως τουριστικός προορισμός για αναψυχή και εκπαίδευση. Στη σχεδίαση του έργου έχουν λάβει μέρος επιστήμονες και ιστορικοί. Σήμερα, στο έργο απασχολούνται περίπου 55 άτομα σε διάφορες θέσεις εργασίας, καθώς και 200 εθελοντές.
Όπως αναφέρει το wikipedia, ο Jacques Moulin, επικεφαλής αρχιτέκτονας για το έργο, σχεδίασε το κάστρο σύμφωνα με το αρχιτεκτονικό μοντέλο που αναπτύχθηκε κατά τον 12ο και 13ο αιώνα από τον Φίλιππο Β της Γαλλίας.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο όπου διάφορες ειδικότητες, αλλά και μαθητές, μπορούν να ζήσουν τις συνθήκες του μεσαίωνα. Ταυτόχρονα, οι διαδικασίες και οι συνθήκες υλοποίησης του έργου από μόνες τους αποτελούν τουριστική ατραξιόν. Το έργο, σήμερα, βρίσκεται στην τελική φάση του, με τους ξυλουργούς να τοποθετούν πλέον ξύλινο πάτωμα στο εσωτερικό του κάστρου. Για την ακρίβεια το έργο ξεκίνησε το 1997 και όπως υπολογίζουν θα είναι έτοιμο σε 6 περίπου χρόνια, το 2023.
Πέρα από το εμφανές εκπαιδευτικό και τουριστικό ενδιαφέρον, το έργο αποτελεί “πεδίο δράσης λαμπρό” για την πειραματική αρχαιολογία. Η πειραματική αρχαιολογία επιχειρεί μια πρακτική προσέγγιση μεθόδων και ξεχασμένων τεχνικών. Ξεκίνησε όταν οι ακαδημαϊκοί αποφάσισαν να πειραματιστούν και να (ξανά)μάθουν από μόνοι τους τις παλιές δεξιότητες, αντί να στηρίζονται απλώς σε μοντέλα, υποθέσεις και θεωρίες. Ένα άλλο παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι οι προσπάθειες των αρχαιολόγων να δημιουργήσουν εργαλεία φλόγας. Με τα χρόνια, οι αρχαίες τεχνικές αντικαθίστανται και ξεχνιούνται.
“Για να κατανοήσετε τον τρόπο χρήσης ενός εργαλείου, πώς να δημιουργήσετε ένα αντικείμενο, απαιτείται πραγματική αναπαραγωγή. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία σπαθιών, πολιορκητικών μηχανών, οχύρωσης κ.λπ. Σκοπός είναι όχι μόνο να μάθουμε πως να κατασκευάζουμε το αντικείμενο αλλά και να μάθουμε πως να το χρησιμοποιούμε.
Για το Μεσαίωνα, αυτή η προσέγγιση περιοριζόταν σε απομονωμένα αντικείμενα, συγκεκριμένες λειτουργίες και περιορισμένες ακολουθίες. Η πρόθεση του Κάστρου Guédelon είναι να δημιουργήσει ένα εντελώς νέο πείραμα: την ανάλυση της κατασκευής σε δράση, στο σύνολό της.”
Τον Νοέμβριο του 2014, το κάστρο παρουσιάστηκε από το BBC και περιγράφηκε ως “το μεγαλύτερο αρχαιολογικό πείραμα στον κόσμο”.
Σε μια εποχή που η προστασία του περιβάλλοντος προκαλεί ανησυχία και βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αρχιτεκτονικής και των κατασκευών, το Guédelon παρέχει πρακτικές λύσεις για την αειφόρο δόμηση. Αυτό το πρωτοποριακό εργοτάξιο παρέχει πληροφορίες σχετικά με το γυαλί, την κατασκευή και τη χρήση ασβεστοκονιάματος, παραδοσιακών κεραμιδιών από τερακότα, ξυλείας, λινών και σχοινιών κάνναβης.
“Εμπνευσμένο από το παρελθόν, αυτό το εργοτάξιο, έχει επίσης μεγάλη σημασία για τον 21ο αιώνα” υποστηρίζουν οι υπεύθυνοι του έργου.
Η Αρχιτεκτονική του
Το μελλοντικό κάστρο του Guédelon είναι μια εντελώς νέα κατασκευή. Δεν υπάρχουν απομεινάρια ενός πρώην κάστρου μέσα ή γύρω από την περιοχή. Ο σχεδιασμός του κάστρου βασίζεται στους αρχιτεκτονικούς κανόνες που θέσπισε ο Φίλιππος Αύγουστος τον 12ο και τον 13ο αιώνα.
Στον Φίλιππο Β ‘ Αύγουστο, βασιλιά της Γαλλίας από το 1180-1223, αποδίδεται η τυποποίηση της στρατιωτικής αρχιτεκτονικής των κάστρων στο γαλλικό βασίλειο. Παραδείγματα αυτού του τυποποιημένου σχεδίου είναι το Λούβρο στο Παρίσι, το κάστρο Yévre-le-Châtel στο Loiret, καθώς, και σε πιο τοπικό επίπεδο, τα κάστρα Ratilly και Druyes-les-Belles-Fontaines στο Yonne.
Τα κάστρα που κατασκευάστηκαν σε αυτό το τυποποιημένο σχέδιο έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ένα πολυγωνικό αρχικό σχέδιο, ψηλά πέτρινα τείχη, που χτίστηκαν συχνά με λαξευμένα πλίνθια, ένα ξηρό χαντάκι, στρογγυλεμένους πλευρικούς πύργους διάτρητους από μικρά ανοίγματα, για τη ρίψη βέλων, η θέση των οποίων είναι κλιμακωτή, ένας γωνιακός πύργος, μεγαλύτερος από τους υπόλοιπους και δύο πύργους για να προστατεύουν την πύλη.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Φίλιππος Αύγουστος δημιούργησε – μέσω συνθηκών, συμμαχιών και πολιτικά συμφερόντων γάμων – μια μακροπρόθεσμη πολιτική επέκτασης, γεγονός που δικαιολογεί την επιλογή ενός γαλλικού, σε αντίθεση με ένα αρχιτεκτονικό μοντέλο της Βουργουνδίας σε αυτό το συγκεκριμένο τμήμα της Γαλλίας.
Η επιστημονική επιτροπή
Η συμβουλευτική επιτροπή για το σχεδιασμό και την κατασκευή του Guédelon αποτελείται από:
Anne Baud: αρχαιολόγος και λέκτορας στο πανεπιστήμιο Lyon 2
Jacques Moulin: επικεφαλής αρχιτέκτονας στο Monuments Historiques – επιμελήθηκε τα αρχικά σχέδια για το Κάστρο Guédelon
Nicolas Reveyron: ιστορικός τέχνης και λέκτορας στο πανεπιστήμιο Lyon 2
Nicolas Faucherre: αρχαιολόγος, ιστορικός τέχνης και ειδικός στην οχύρωση
Christian Corvisier: ιστορικός Αρχιτεκτονικής
Frédéric Epaud: αρχαιολόγος και ερευνητής, ειδικός σε θέματα μεσαιωνικής ξυλείας στέγης.
Περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό μπορείτε να βρείτε στο επίσημο site του Guédelon ΕΔΩ
